आरोग्य

जिल्हा परिषद अमरावती

सामान्य माहिती

आरोग्य निर्देशक सद्यस्थिती (२००९-२०१०)

अलिकडच्या वर्षांतील उद्दिष्ट

कमकुवत सार्वजनिक आरोग्य निर्देशक आणि कमकुवत पायाभूत सुविधांचा अभाव, जे धारणी आणि चिखलद-याला अवरोध आहेत तेथे विशेष लक्ष केंद्रित करण्याचे, जिल्ह्याचे संपूर्ण ग्रामीण लोकसंख्या प्रभावी आरोग्य प्रदान करण्यासाठी,
मेळघाट प्रदेश वर विशेष लक्ष.
सुधारित मतदान व्यवस्था आर्थिक आणी सामुदायीक आरोग्य सार्वजनिक खर्च काढणे,
प्रभावीपणे हाताळण्यासाठी सक्षम वाटप वाढ आणि जिल्ह्यातील सार्वजनिक आरोग्य व्यवस्थापन आणि सेवा बळकट धोरणे प्रोत्साहन देण्यासाठी आरोग्य पायाभूत सुविधांचा विकास करणे.
स्वच्छता, पोषण, सुरक्षित पिण्याचे पाणी, लिंग आणि सामाजिक चिंता आरोग्य डिटरमिनेन्टस सह प्राथमिक आरोग्य केंद्रात पातळीवर रद्द केंद्रिय व्यवस्थापन माध्यमातून आरोग्य प्रभावी एकात्मता.
न्याय्य जबाबदार आणि प्रभावी प्राथमिक आरोग्य काळजी विशेषत: ग्रामीण भागातील गरीब महिला आणि मुले प्रवेश सुधारणा करण्यासाठी.
येय, नीती बाहेर येतात : –
आरोग्य विभाग नाट्यमय आरोग्य प्रणाली मध्ये सुधारणा आणि लोक जिल्ह्यातील मेळघाट भागात राहणारे विशेषत: त्यांच्या आरोग्याची स्थिती घडवून आणण्यासाठी आहे.
या नवीन धोरण गुणवत्ता आरोग्य, माता आणि बाल मृत्यू कमी तसेच लोकसंख्या स्थिरीकरण, लिंग आणि जनसांख्यिकीय समतोल देऊ इच्छिते. आरोग्य विभाग, या ध्येय

साध्य करण्यासाठी: –
• सर्व गुणवत्तापूर्ण आरोग्य सेवा वाढ प्रवेश आणि उपयोग.
• इतर विभाग आणि स्वयंसेवी संस्था यांच्या भागीदारीत विकसित करा.
• प्राथमिक आरोग्य कार्यक्रम आणि पायाभूत सुविधा व्यवस्थापन पंचायत राज संस्था आणि समुदाय समावेश एक व्यासपीठ व्यवस्था.

उद्दिष्टे:

30 बालमृत्यू कमी,
१) माता मृत्यु दर कमी करण्यासाठी
२) पर्यंत एकूण प्रजनन दर (टीएफआर) साध्य करण्यासाठी,
१००% संस्थात्मक वितरण
• स्थिर किंवा १५.०० पेक्षा कमी असल्याचे जन्म प्रमाण कायम ठेवण्यासाठी.
• उप-केंद्र पायाभूत विकास,
• आरोग्य सुविधांवर लोकाधारित देखरेख,
• प्रतिबंध आणि संसर्गजन्य आणि नॉन संसर्गजन्य रोग नियंत्रण,
• डेकेअर सेंटर सुरु, ग्रेड तिसरा आणि चौथा ग्रेड कुपोषण कमी करण्यासाठी
• दीक्षा पोषण मार्गदर्शन केंद्र (एनजीसी).
अपेक्षित समुदाय स्तरावर बाहेर येतो-: –
• सर्वसामान्य आजार औषध किट सह गाव पातळीवर प्रशिक्षित आशा उपलब्धता,
• लसीकरण तरतूद निश्चित दिवशी अंगणवाडी स्तरावर आरोग्य दिन. शेतकरी, तपासणी आणि पोषण समावेश आई आणि बाळाच्या आरोग्य, संबंधित सेवा,
• प्राथमिक आरोग्य केंद्र स्तर आणि उप-केंद्र स्तरावर सामान्य आजार सर्वसामान्य औषधे उपलब्धता,
• प्राथमिक आरोग्य केंद्र स्तरावर डॉक्टर, औषधे आणि दर्जेदार सेवा खात्री उपलब्धता आणि निश्चित रेफरल माध्यमातून चांगला रुग्णालयात काळजी प्रवेश – वाहतूक – संवाद यंत्रणा वेळ या सुविधा पोहोचण्याचा.
• जननी सुरक्षा योजना (इस्पितळातील) अंतर्गत अनुदान सुधारित रुग्णालयात काळजी गरिबी रेषेखालील कुटुंबांकरिता रेफरल वाहतूक तरतूद माध्यमातून संस्थात्मक प्रसूती, सुधारित सुविधा,
• मेळघाट भागात मोबाइल वैद्यकीय युनिट माध्यमातून वैद्यकीय सेवा  दुर्गम भागात सुधारित पलीकडे जाणे सेवा,
• पोषण समावेश प्रतिबंधात्मक आरोग्य जागरूकता वाढवण्यासाठी.
कोर नीती: –
• स्त्री आरोग्य कार्यकर्तीच्या (आशा) माध्यमातून घरगुती स्तरावर सुधारित आरोग्य काळजी उपलब्धता वाढवणे,
• पंचायत ग्राम आरोग्य समिती प्रत्येक गावात आरोग्य योजना,
• चांगले मानव संसाधन विकास, स्पष्ट गुणवत्तेचा दर्जा, अधिक चांगला समाज समर्थन आणि खुले  फंड माध्यमातून उप-केंद्र मजबूत करणे, स्थानिक नियोजन आणि कृती सक्षम करण्यासाठी
•, चांगले कर्मचारी आणि कामगार मानव संसाधन विकास धोरण, स्पष्ट गुणवत्तेचा दर्जा आणि चांगला समाज सहाय्य विद्यमान प्राथमिक आरोग्य केंद्रे मजबूत
• तयार करणे आणि पाणी, स्वच्छता, आरोग्य आणि पोषण पिण्याचे समावेश जिल्हा आरोग्य मिशन तयार जिल्हा आरोग्य योजना आंतर क्षेत्रातील अंमलबजावणी,
• डेटा संग्रह, मूल्यांकन क्षमता बळकट आणि पुरावा आधारित नियोजन, देखरेख आणि देखरेख करण्यासाठी पुन्हा चालू,

विशेष फोकस

हे विशेष लक्ष २ अवरोध (धारणी  आणि चिखलदरा) ओळखले गेले आहे. या विभागात उच्च आयएमआर, एमएमआर आणि ग्रेड तिसरा आणि ग्रेड चौथा कुपोषण वाढ मिळते. या सोबत, मेळघाट प्रदेश कमकुवत सार्वजनिक आरोग्य पायाभूत सुविधा आहे. मेळघाट प्रदेशात विशेषतः, प्राथमिक आरोग्य केंद्राला – कलामपुर, बिजुवाडी, बैरागड आणि साद्रवाडी उच्च आयएमआर भागात येत आहेत. तसेच जिल्हा आरोग्य योजनेची नियोजन करताना मेळघाट भागातील प्राथमिक आरोग्य केंद्रे एक गरज आहे.

अमरावती जिल्हयांतील अमंलबजावणी एनआरएचएमच्या अंतर्गत विविध योजना –

१) जननी सुरक्षा योजना (जेएसवाय)

या योजनेच्या माध्यमातून, एएनसी महिला संस्थात्मक प्रसूती आणि या योजनेचा मुख्य कोनशिला या वहन करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले आहेत. बाल मृत्युदर आणि माता मृत्युदर (एमएमआर) कमी आहे.
या योजनेचा अटी व शर्ती पुढीलप्रमाणे आहेत: –
• एएनसी  महिला, बीपीएल (ग्रामीण व शहरी भागातील) कार्ड-धारक असावा.
• फक्त २ मुद्दे पर्यंत वैध योजना,
• एएनसी  नोंदणीच्या वेळी, मातेचे वय किमान १९ वर्षे असावे.
• ही योजना समाजातील अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती महिलांना लागू आहे.
अशा एएनसी  महिला मानधनात : –
• वितरण संस्था, रुपये एक मानधनात घेतली जाते, तर. ७०० / – ७ दिवसांच्या आत एएनसी  महिलांना दिले जाते.
• घरपोच रुपये आहे. ५०० / – मानधन म्हणून.
• सीझेरियन रुपये आहे. १५०० / – मानधन दिले आहे.

२) मातृत्‍व अनुदान योजना:

एएनसी  कालावधी दरम्यान, कठिण-काम, आईच्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहे, जेणेकरून पहिल्या तिमाहीत काळात गर्भपात होण्याची शक्यता करू शकता. या कारणास्तव,  एएनसी  नोंदणी लवकरात लवकर आणि नियमित तपासणी आवश्यक आहे म्हणून असावे.
या योजनेचा अटी व शर्ती आहेत: –
• ही योजना सरकारी आणि गैर-सरकारी संस्था दोन्ही समावेश सर्व संस्थात्मक प्रसूती लागू आहे.
• बीपीएल कार्ड धारक-(शहरी आणि ग्रामीण भागातील).
• अशा एएनसी  महिलांना मानधनात रुपये आहे. ४०० / – रोख आणि रुपयांनी. ४०० / – औषध दिले आहे.
• वितरण संस्था, रुपये एक मानधनात घेतली जाते, तर. ४०० / – रोख शक्य तितक्या लवकर एएनसी महिलांना दिले आहे.

३) कुटुंब नियोजन

• पुरुष नसबंदी (सर्व लाभार्थी) – रु. ११०० / – मानधनात म्हणून,
  • स्त्री नसबंदी (बीपीएल / अनुसूचित जाती / जमाती लाभार्थी) – रु. ६०० / – मानधनात म्हणून,
  • (बीपीएल लाभार्थींना वर) महिला नसबंदी – रु. २५० / – मानधनात म्हणून

४) लसीकरण सशक्तिकरण

लसीकरण सत्र निश्चित दिवशी निश्चित ठिकाणी व प्रत्येक गावात अंगणाडीत ठरलेल्या वेळी आयोजन केले जाते.
• मुळे लसीकरण, अशा धनुर्वात, घटसर्प, डांग्या खोकला, क्षयरोग, गोवर, पोलिओ, हिपॅटायटीस-बी आणि जपानी मेंदूला आलेली सूज सर्व लस बचाव रोग टाळता येईल.
• मूल वयाप्रमाणे लसीकरण प्रतिकारशक्ती विकसित.
• सर्व लसी वैश्विक लसीकरण कार्यक्रम नुसार दिले जातात.

५) एनआरएचएम अतिरीक्त

मी) आशा (मान्यताप्राप्त सामाजिक आरोग्य कार्यकर्ते): –
• एनआरएचएम अंतर्गत, विशेषतः मेळघाट प्रदेशात आशा वर्कर नेमले जातात ग्रामीण भागातील आरोग्य सेवा चांगल्या दर्जाचे करण्यात आले.
अमरावती जिल्ह्यातील एकूण आशा – ___________
• ग्रामीण स्तरावर आरोग्य नियोजन.
• कम्युनिकेशन लोकांना आरोग्य संबंधित आचरण बदलण्यासाठी.
• एएनएमस,  एमपीडब्लूस  अंगणवाडी सेविका,, दाई कामगार सह को-ऑर्डिनेशन.
• समुपदेशन.
• रुग्ण रेफरल दरम्यान रुग्ण मदत करणे.
• लहान आजार, प्रथमोपचार प्रदान आणि औषध किट आणि रेकॉर्ड ठेवणे.
२) ग्राम आरोग्य व स्वच्छता समिती (व्हिएचएससी): –
• शुद्ध आणि पिण्यायोग्य पाणी प्रदान करण्यासाठी, आरोग्य संबंधित कार्यक्रम आणि कुपोषण त्यामुळे ग्राम पातळीवर स्थापन केले आहे या कार्यक्रमात ग्रामीण आरोग्य व स्वच्छता समिती (व्हिएचएससी) अंमलबजावणी करण्यासाठी एकमेकांशी संबंधित आहेत.
• एनआरएचएम रुपये निधी उपलब्ध आहे. १०,००० / – एकूण १.५४७ गावे प्रत्येक समितीच्या.
काम आणि उत्तरदायित्व: –
• आरोग्य कार्यक्रम संबंधित जनजागृती.
• गावात बैठका आरोग्यविषयक समस्या आणि उपलब्ध सुविधा बद्दल चर्चा.
• महत्वाचे मुद्दे आणि ग्रामीण स्तरावर आरोग्य आणि पोषण प्रश्न आणि चिंता अधिकारी अहवाल पाठवा बद्दल चर्चा.
• एएनम  आणि एमपीडब्‍लू  सर्व सुविधा घ्या.
कौटुंबिक सर्वेक्षण • आरोग्यविषयक समस्या शोधण्यासाठी.
• अंगणवाडी स्तरावर आरोग्य नोंदवही ठेवणे.

६) एकसंघ फंड (सब-केंद्रे / प्राथमिक आरोग्य केंद्रात)

एकसंघ निधी निश्चित निधी उपलब्ध नाहीत जेथे सुविधा अनुसूचित जाती आणि प्राथमिक आरोग्य केंद्र पातळीवर वापरले जातात.
प्राथमिक आरोग्य केंद्र उपलब्ध अ) निधी – रू. २५,००० / –
ब) उप-केंद्र उपलब्ध निधी – रु. १०,००० / –

७) वार्षिक देखभाल अनुदान (सब-केंद्रे / प्राथमिक आरोग्य केंद्रात)

हे फंड रुग्णालयात आवारात, साधने, फर्निचर, अधिकृत आयटम देखरेखीसाठी जातो.
प्राथमिक आरोग्य केंद्र उपलब्ध अ) निधी – रू. ५०,००० / –
ब) उप-केंद्र उपलब्ध निधी – रु. १०,००० / –

८) रुगण कल्याण समित्यामध्ये

हा फंड प्राथमिक आरोग्य स्तरावर उपलब्ध आरोग्य सुविधा सुधारणा करण्यासाठी वापरले जाते.
उपलब्ध निधी / १०,०००० आहे –

९) भारतीय सार्वजनिक आरोग्य मानक (आय.पी.एच.एस)

भारतीय सार्वजनिक आरोग्य मानक ऊप सुधारणा मते,
प्राथमिक आरोग्य केंद्र उपलब्ध अ) निधी – रू. ५,००,००० / –
ब) उप-केंद्र उपलब्ध निधी – रु. १,००,००० / –

१०) शालेय आरोग्य

एनआरएचएम अंतर्गत, शालेय आरोग्य कार्यक्रम रोग शोधण्यासाठी आणि १० मानके १ विद्यार्थ्यांसाठी सुविधा प्रदान विद्यार्थ्या साठी राबविण्‍यात येत आहेत.